Deze negende dichtbundel van de in 1971 in Irak geboren schrijver Rodaan Al Galidi telt 61 gedichten. Gedichten over omgaan met jezelf: ‘Soms word ik bang wakker / dat ik echt besta’; over oorlog en vrede, over liefdesrelaties: ‘ik kijk naar haar en denk / ze is nu zo dichtbij / maar wij zijn ver’; over zijn ouders: ‘De haven, de boot, het zeil, de wind, de reis en de horizon / waren mijn moeder / en mijn vader en ik / waren reizigers’. Hoewel de dichter zeker niet ongeestig is – ‘Het bleek dat de man die doodging in een van de gedichten / hiervoor / geen Pedro heette, maar Sergio. / En de vrouw riep niet Pedro! Pedro!, maar / Sergio! Sergio!’ – toch overheerst na lezing van zijn poëzie een gevoel van droefenis. Tientallen keren komen we de woorden ‘psychische ziekte(s)’ tegen, bijvoorbeeld in ‘Altijd’: ‘In de oorlog / gebruikt de mens zijn psychische ziektes. / In vrede / gebruiken zijn psychische ziektes hem’. Een bundel vol rake beelden en originele formuleringen, van een schrijver met een volstrekt eigen stem. Verberg tekst

Recht voor zijn raap als altijd legde Donald Trump afgelopen week uit waarom geen haar op zijn hoofd een handelsembargo tegen Saudi-Arabië overweegt. Een moord op een journalist is erg en moet worden opgelost, zeker, maar Amerika verdient miljarden aan de Saudi's, Trump zal gek zijn de eigen economie de nek om te draaien.

Alles draait om geld, zegt ook de soldaat die in 'Neem de titel serieus' van Rodaan Al Galidi aan het woord komt. Of eigenlijk is hij de geest van de vernietiging, waarde hij rond bij ongeveer alle oorlogswreedheden van de afgelopen eeuw, van Pearl Harbour tot Abu Ghraib: "Maar ik ben geen bijzondere soldaat, ik ben gewoon iemand die van zijn werk houdt. Een soldaat die de wetenschap en de technologie respecteert, omdat het hem altijd nieuwe manieren brengt om te doden. Die de economie respecteert, omdat hij hem telkens nieuwe oorlogen geeft."

Waarom is het zo ontnuchterend om zinnen als deze te lezen? Is het omdat ze een waarheid onthullen die je al kent, maar liever niet wil weten? Is het omdat je misschien ooit, net als de veertienjarige die ook in deze bundel aan het woord komt, hoopte op: "liefde voor de hele aarde, / een wereld zonder angst, honger, geweld"

Het is niet vreemd dat ze juist van de zelfverklaarde 'asielzoeker des vaderlands' Al Galidi zijn. Veelgeprezen auteur van poëzie en proza, die met zijn min of meer autobiografische roman 'Hoe ik talent voor het leven kreeg' bij een groot publiek bekendheid kreeg.

Al Galidi's werk beweegt zich tussen liefde - het verlangen ernaar, de onmogelijkheid ervan - en oorlog, ook deze bundel weer, waarin een man met 'psychische ziektes' rondwaart. Die ziektes zijn aangeboren, door anderen veroorzaakt en "Voor enkele heb ik gestudeerd, / en ik liep stage / om ze te leren toepassen op mezelf en op degenen van wie ik hou."

Op een toon die gekleurd wordt door weemoed, ironie en woede laat hij zien dat niet alleen hij, maar de hele wereld dolgedraaid is. Taal biedt een weg naar buiten. In woorden is het mogelijk om 'een Amerikaanse president' in een kelder te stoppen en hem te bombarderen 'met de getallen van de dood'.

Een gedicht is een maaksel, heeft een eigen werkelijkheid, maar Al Galidi slaagt er niet altijd in zijn regels onder spanning te zetten. Het openingsgedicht bijvoorbeeld ("Ze huilt en veegt haar tranen weg. / Ze fluistert sorry, ik ben een beetje emotioneel") wil maar geen poëzie worden: grote woorden krijgen geen nieuwe lading. Net te vaak ook vertrouwt Al Galidi op de werking van de paradox.

Waar woede onder het oppervlak brult, waar de grap nodig is als uitweg uit de pijn, daar is de dichter op zijn best. Als vrede moet worden voorgesteld als vakantiedeal. Omdat het altijd oorlog is.

Jurgen Maas; 72 blz. € 19,95.

Verberg tekst